Megaustawa
Infrastruktury telekomunikacyjnej w Polsce, a także jej dostępność i zasięg, kształtuje się na bardzo niskim poziomie na tle innych państw członkowskich UE. Stan ten wymagał głębokiej ingerencji ustawodawczej, czego skutkiem były prowadzone z inicjatywy Prezesa UKE w 2009 r. prace nad projektem ustawy o wspieraniu rozwoju sieci i usług telekomunikacyjnych zakończone jej uchwaleniem przez Sejm w dniu 7 maja 2010 r. Podstawowym celem ustawy jest zapewnienie rozwoju dostępu do usług i sieci telekomunikacyjnych, przy czym szczególny nacisk położono na rozwój szerokopasmowego dostępu do Internetu oraz likwidację geograficznego wykluczenia cyfrowego. Ustawa dokonuje zmiany wielu ustaw o charakterze systemowym.
Nowe przepisy znacznie ułatwią prowadzenie inwestycji, likwidują bowiem liczne bariery, na które napotykają przedsiębiorcy i samorządy realizujące przedsięwzięcia związane z budową infrastruktury telekomunikacyjnej. Usprawnią także proces wydatkowania unijnych funduszy przeznaczonych na rozwój szerokopasmowego Internetu. Ustawa pozwoli także na inwestycje na obszarach pozbawionych infrastruktury telekomunikacyjnej i dotarcie z siecią do obszarów wiejskich. W myśl ustawy UKE będzie corocznie inwentaryzował sieci telekomunikacyjne w całym kraju. Będą powstawały mapy infrastruktury telekomunikacyjnej i dzięki nim można będzie się dowiedzieć, gdzie warto inwestować.
Największy wpływ przepisów nowej ustawy będzie odczuwalny na rynkach dostępu do Internetu. Wynika to z faktu, że przepisy ustawy są nakierowane na inwestycje telekomunikacyjne związane z sieciami szerokopasmowymi. W wyniku pojawienia się nowych graczy na rynku w postaci jednostek samorządowych, zwiększy się konkurencja, co może skutkować zmniejszeniem cen usług szerokopasmowych. Ułatwienia w rozwoju infrastruktury i wspólnego jej wykorzystywania osłabią pozycję operatora zasiedziałego uniemożliwiając mu stosowanie zawyżonych stawek za dostęp telekomunikacyjny. Ponadto ewentualne utrudnienia w dostępie do sieci operatora zasiedziałego zostaną zniwelowane poprzez korzystne warunki rozbudowy własnej sieci operatorów alternatywnych, jak też umożliwienie wykorzystania infrastruktury jednostek samorządowych oraz przedsiębiorstw energetycznych i wodociągowo-kanalizacyjnych.
Konwergencja usług telekomunikacyjnych
Jednym ze stosunkowo nowych zjawisk na polskim rynku telekomunikacyjnym jest postępująca konwergencja usług telekomunikacyjnych polegająca na oferowaniu usług w pakietach. Operatorzy coraz częściej występują z rozbudowanymi ofertami usług, obejmującymi głos, dane, wideo, oraz usługi mobilne. Niewielka liczba abonentów korzystających z ofert wiązanych świadczy w głównej mierze o słabo rozwiniętej sieci telekomunikacyjnej i braku infrastruktury światłowodowej, gdyż z reguły usługi wiązane wymagają wysokich przepływności łączy.
Z roku na rok widoczny jest jednak wzrost liczby operatorów oferujących usługi wiązane. Rosnące wymagania klientów dostrzegli już operatorzy telewizji kablowych i rozpoczęli modernizację sieci w kierunku wysokich przepływności, jednocześnie oferując konkurencyjne ceny pakietów usług. Rośnie tym samym liczba abonentów, którzy dostrzegają korzyści związane z zakupem kilku usług opłacanych na jednym rachunku. Intensywniejszy rozwój usług wiązanych zauważalny jest wśród operatorów alternatywnych, operator zasiedziały, ze względu na ograniczenia infrastrukturalne usługi w pakiecie rozwija w wolniejszym tempie.
Ograniczenia przepływności łączy miedzianej sieci dostępowej operatora zasiedziałego powodują, iż nie jest możliwe w każdej lokalizacji zaoferowanie usługi telewizji jako usługi wiązanej, co powoduje jej niską popularność na rynku pakietów.
Usługi konwergentne zostały zdefiniowane jako usługi polegające na zapewnieniu abonentom świadczenia różnych usług (takich jak: usługi telefoniczne, dostęp do programów telewizyjnych (TVK) i szerokopasmowy dostęp do sieci Internet), rozliczanych w ramach jednego rachunku.
Sprzedaż pakietów i konwergencja pomiędzy usłu-gami telekomunikacyjnymi oraz multimedialnymi, a także integracja usług transmisji danych z głosem to ważny trend na polskim rynku telekomunikacyjnym. W sprzedaży usług w pakietach celują operatorzy telewizji kablowej, którzy w ostatnim czasie wywierają bardzo mocną presję na tradycyjnych operatorach telekomunikacyjnych. Innym efektem konwergencji jest wzrost zainteresowania operatorów komórkowych rynkiem telefonii stacjonarnej, a także promocja własnych usług dostępu do Internetu. Operatorzy oferujący dostęp do Internetu coraz rzadziej, mniej chętnie i drożej oferują wyłącznie samo łącze internetowe ze względu na dążenie do maksymalizacji korzyści jakie dają łącza szerokopasmowe.
Nieodłącznym elementem pozostaną więc pakiety usług zawierające już nie tylko oferty „triple play” czy „quadruple play” złożone z usług telekomunikacyjnych ale także usługi finansowe czy informatyczne. Jednakże w wielu sieciach konieczne są nowe inwestycje w infrastrukturę i inne niezbędne zmiany dla przygotowania ich do zwiększonego zapotrzebowania na pasmo oraz innych wymagań zapewniających prawidłowe funkcjonowanie usług telefonii i wideo. Z inwestycjami światłowodowymi zwleka jednak największy operator telekomunikacyjny w Polsce – TP SA.
Istotny udział w rynku (przekraczający 1 proc. w latach 2008-2009) usług konwergentnych dotyczy tylko czterech typów usług wiązanych:
- Telefonia ruchoma + dostęp do sieci Internet,
- Telewizja kablowa + dostęp do sieci Internet,
- Telefonia stacjonarna + dostęp do sieci Internet+ telewizja kablowa,
- Telefonia stacjonarna + dostęp do sieci Internet, które stanowią niemal 98 proc. całego rynku usług konwergentnych.
Widoczna jest zdecydowana dominacja operatora Polkomtel, który w 2009 roku posiada prawie 96 proc. udział w obszarze rynku usług „Telefonia ruchoma + dostęp do sieci Internet.” Swoją obecność zaznacza także PTK Centertel, natomiast Aster w tym obszarze rynku stawia dopiero pierwsze kroki.
Większa liczba operatorów zainteresowana jest świadczeniem usługi „Telewizja kablowa + dostęp do sieci Internet”. Najpopularniejsza usługa triple play, a więc „Telefonia stacjonarna + dostęp do sieci Internet + telewizja kablowa” oferowana jest głównie przez operatorów sieci kablowych. Podczas gdy w 2008 roku na tym obszarze rynku istniało zaledwie trzech istotnych graczy, w 2009 roku liczba ta podwoiła się. W 2009 roku swoją obecność zaznaczył wyraźnie UPC, przejmując pozycję lidera z udziałem 42,73 proc. Swój udział w rynku tej usługi triple play zmniejszył Aster. W 2009 roku znacznie zwiększyła się aż do 20 liczba operatorów oferujących powyższy pakiet.
Ostatnią pod względem popularności usługą konwergentną jest zestaw „Telefonia stacjonarna + dostęp do sieci Internet”. W tym obszarze istnieje największa liczba oferentów, choć zdecydowanym liderem w 2008 roku była Netia. W 2008 roku swoją obecność zaznaczyli również inni istotni gracze w tym obszarze rynku: Telefonia Dialog i Multimedia Polska-Południe.
W 2009 roku na pozycji lidera pozostała Netia, choć udział w rynku spadł z 74,57 proc. do 66,52 proc. Spadły również udziały Telefonii Dialog oraz operatora Multimedia Polska-Południe. Spadek tych udziałów jest efektem pojawienia się nowych graczy na tym obszarze rynku w 2009 roku. W zestawieniu zostało ujętych 27 operatorów z wartościami poniżej 1,9 proc.