Dywidenda cyfrowa i usługa powszechna

Tematem przewodnim drugiego dnia forum była usługa powszechna

Od dawna ten temat budził wiele kontrowersji w środowisku, a przede wszystkim w Telekomunikacji Polskiej zobowiązanej do jej świadczenia. Ku miłemu zaskoczeniu słuchaczy, jeszcze przed rozpoczęciem panelu dyskusyjnego na ten temat, przedstawicielka UKE – Renata Piwowarska, dyrektor Departamentu Detalicznego Rynku Telekomunikacyjnego – przedstawiła stan usługi powszechnej w Polsce i przemyślenia z doświadczeń jej egzekwowania.

Renata Piwowarska przyznała, że usługa powszechna zaimple- mentowana została w 2004 roku do Prawa telekomunikacyjnego trochę nadgorliwie. Polska na tle innych krajów UE zaimplementowała w przepisach wszystko, co się na ówczesny czas dało, nie zostawiając sobie żadnej elastyczności. Skutkiem tego mamy instytucję, która jest bardzo droga w realizacji i nie realizuje obecnie celów dyrektywy UE w tym zakresie.

Podczas wystąpienia oraz późniejszej dyskusji panelowej UKE zaproponował środowisku konsultacje w sprawie przyszłości usługi powszechnej i przedstawił  założenia do nowych ram prawnych.

Biorąc pod uwagę obowiązujące obecnie prawo europejskie, specyficzną sytuację sektora sieci i usług łączności elektronicznej w Polsce oraz dotychczasowe doświadczenia z usługą powszechną proponuje się, aby definicja i zakres usługi powszechnej zostały określone tak samo jak w znowelizowanej dyrektywie o usłudze powszechnej (DUP), a mianowicie: „Dostępność publicznie dostęp- nych usług dobrej jakości i po przystępnej cenie jest zapewniana poprzez skuteczną konkurencję i wybór. W przypadkach, w których rynek nie zaspokaja w sposób zadowalający powyższych potrzeb użytkowników końcowych i nie mają oni dostępu do określonego poniżej minimalnego zestawu usług, Prezes UKE może, nie naru- szając konkurencji, podjąć działania, w celu zapewnienia ich realizacji”.

W szczególności Prezes UKE będzie miał możliwość decydowania na podstawie analizy sytuacji rynkowej, czy konieczne jest wyznaczenie przedsiębiorcy, który realizować będzie USO i decyzja ta będzie podejmowana osobno w stosunku do poszczególnych usług wchodzących w skład usługi powszechnej (Universal service, US) oraz – jeśli będzie to możliwe i konieczne – w stosunku do poszczególnych obszarów terytorium RP.

Jeśli chodzi o usługi przyłączania do sieci w stałej lokalizacji, utrzymywania przyłącza w gotowości i świadczenia za jego pośrednictwem usług połączeń oraz faxu i dostępu do Internetu, Prezes UKE w swoich ocenach dostępności kierować się będzie zasadą neutralności technologicznej, tak aby oferowane usługi były funkcjonalnie ekwiwalentne w stosunku do wymogów sformułowanych w dyrektywie.

W zakresie dostępności spisu abonentów telefonicznych (usługa OSA), ponieważ warunkiem możliwości świadczenia tej usługi jest posiadanie lub dostęp do odpowiedniej bazy danych, przewiduje się, że szczególną rolę będzie odgrywać CBD (Centralna Baza Danych), która będzie odpowiedzialna za zbieranie i przetwarzanie danych. Prezes UKE będzie najpierw określał formę świadczenia tej usługi, to znaczy, czy spisy będą dostępne w formie drukowanej (obecnie cieszą się one znikomym zainteresowaniem), czy w formie elektronicznej (na przykład jako serwis on-line), a następnie będzie organizował przetargi na świadczenie usługi OSA.

Jeśli chodzi o usługi biura numerów, to usługa ta zostanie otwarta na konkurencję i będzie świadczona na zasadach komercyjnych, a dotychczasowy przedsiębiorca wyznaczony będzie miał obowiązek jej świadczenia tylko w okresie przejściowym.

Publiczne aparaty samoinkasujące (PAS-y) mają zostać wykluczone spośród elementów USO ze względu na znikomy popyt oraz zasięg i przystępność cenową telefonii komórkowej, oczywiście operatorzy będą mieli nadal prawo oferować tę usługę. Przewiduje się jednak roczne vacatio legis, w czasie którego dostępność PAS-ów będzie musiała być uzgadniana z samorządami lokalnymi. W przypadku PAS-ów, które operator US chciałby zlikwidować, samorządy będą miały możliwość zakazania ich likwidacji i pokrycia ewentualnych strat wynikających z ich funkcjonowania lub ich przejęcia i zlecenia ich obsługi operatorowi wybranemu w przejrzystej i równoprawnej procedurze. Prezes UKE rozstrzygać będzie również ewentualne spory i weryfikować obliczania koniecznych subsydiów.

Natomiast udogodnienia dla osób niepełnosprawnych będą musieli świadczyć wszyscy przedsiębiorcy, którzy świadczą publicznie dostępne usługi telekomunikacyjne.

Dotychczasowe standardy jakościowe będą, w tych przypadkach, gdzie to jest uzasadnione, obowiązywać wszystkich przedsiębiorców, a te dotyczące obowiązku ich świadczenia (Universal Service Obligation, USO), będą obowiązywać operatora tylko wtedy, o ile zostanie wyznaczony. Prezes UKE będzie zbierał odpowiednie dane i publikował oraz egzekwował obowiązki w przypadku uporczywego niewywiązywanie się z nich.

Przystępność cenowa dla osób o potwierdzonych niskich dochodach i/lub specjalnych potrzebach zapewniana będzie za pomocą bezpośredniego wsparcia dla użytkowników końcowych (w ramach systemu pomocy społecznej i/lub wsparcia dla bezrobotnych). Alternatywne rozwiązanie będzie polegało na tym, że Prezes UKE będzie mógł wymagać od operatora US, o ile zostanie wyznaczony, aby oferował specjalne pakiety taryfowe przeznaczone dla osób potrzebujących wsparcia.

Niniejsze założenia do nowych ram prawnych dotyczących usługi powszechnej i obowiązku jej świadczenia nie przewidują rozszerzenia w Polsce zakresu usługi powszechnej o szerokopasmowy dostęp do Internetu.

Jednocześnie UKE podkreśla, że upowszechnienie szerokopasmowego dostępu do Internetu może i powinno pozostać celem polityki państwa, która to polityka powinna być jednak realizowana przy wykorzystaniu innych instrumentów niż USO, a w szczególności przy wykorzystaniu środków, które oferują fundusze europejskie oraz szczególnych rozwiązań ustawowych wspierających inwestycje, w co intensywnie angażuje się między innymi Prezes UKE.

Wszyscy uczestnicy dyskusji wyrazili poparcie dla dalszych konsultacji w celu zracjonalizowania zapisów o usłudze powszechnej. ◊